Το ημερολόγιο της Άννας Φράγκου

...για την χαμένη μας αξιοπρέπεια

(Βρέθηκε σε «φλασάκι», εντοιχισμένο σε σπίτι των δυτικών συνοικιών της Αθήνας, πέντε χρόνια μετά το ολοκαύτωμα του 2013 και δύο χρόνια μετά την έναρξη της ανθρωπιστικής επιχείρησης του ΟΗΕ. Οι μελετητές έχουν συμπεράνει ότι η συγγραφέας της, όταν ξεκίνησε το ημερολόγιο, ήταν περίπου 11 ετών. Δημοσιεύονται αποσπάσματα).

Σήμερα ο πατέρας γύρισε νωρίτερα από τη δουλειά. Σκυθρωπός και νευρικός. Όταν επέστρεψε κι η μητέρα, τ’ αυτί μου έπιασε τις λέξεις «αναδιάρθρωση», «εξυγίανση» και «εξορθολογισμός κόστους» που δεν κατάλαβα σε τι αναφέρονταν. «Τα παιδιά δεν πρέπει να πάρουν είδηση τίποτα», ήταν επίσης μια φράση που ξεχώρισα. Στο τραπέζι ο πατέρας μάς ανακοίνωσε μ’ ένα ψεύτικο χαμόγελο ότι στο εξής θα έχει άφθονο χρόνο διαθέσιμο για μας. Αυτό, άλλωστε, σημαίνει η «διαθεσιμότητα». Αλλά για τον ίδιο λόγο θα έχει λιγότερο διαθέσιμο χρήμα, αλλά αφού ο χρόνος είναι χρήμα, το ισοζύγιο είναι ισοσκελισμένο.Η μητέρα μάς ανακοίνωσε χθες ότι, στο πλαίσιο του εξορθολογισμού της καταναλωτικής μας δαπάνης, θα γίνουν μερικές αλλαγές στις συνήθειές μας. Για παράδειγμα, τον χειμώνα δεν θα ανάψουμε καλοριφέρ, έτσι ώστε να βελτιώσουμε το οικολογικό μας αποτύπωμα και να μειώσουμε τη συμβολή μας στην εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου. Θα τη βγάλουμε με ηλεκτρικές σόμπες και ξύλα στο τζάκι. Για τους ίδιους λόγους, θα περιορίσουμε τη χρήση του αυτοκινήτου. Μία οικογενειακή έξοδος την εβδομάδα, κατά προτίμηση Σαββατοκύριακο. Επίσης, θα κοπούν τα φροντιστήρια γλώσσας και τα ιδιαίτερα του Κώστα, του μεσαίου που ετοιμάζεται για πανελλαδικές, ώστε να περιορίσουμε τη συμβολή μας στην παραπαιδεία που υπονομεύει τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση. Κι ο Δημήτρης, ο μεγάλος μου αδελφός που είναι ήδη φοιτητής στα Γιάννενα, θα ξενοικιάσει και θα επιστρέψει σπίτι για να παρακολουθήσει μαθήματα τηλε-εκπαίδευσης. «Τι νόημα έχουν στην ψηφιακή μας εποχή τα αμφιθέατρα και τα εργαστήρια όταν όλα χωρούν στην οθόνη τουlaptop»; είπε ο μπαμπάς και πρόσθεσε κάτι ακόμη: «Εξάλλου, άκουσα πως εξετάζεται συγχώνευση στα πανεπιστήμια Ιωαννίνων και Κρήτης, οπότε καλύτερα να είσαι κάπου στη μέση». 

…Εδώ και μια εβδομάδα είμαι άρρωστη, ίωση ,«είναι επιδημία», είπαν οι γιατροί στο νοσοκομείο, όταν πήγαμε στα εξωτερικά ιατρεία. Φτάσαμε Κυριακή βράδυ και καταφέραμε να ξεμπερδέψουμε Δευτέρα μεσημέρι. «Πολύ εξυπηρετικοί», είπε η μητέρα. Όμως δεν τους άφησε να μου κάνουν εξετάσεις, «α παπα, να τρυπιέται το παιδί δεν θέλω, ούτε να εκτεθεί σε ακτινοβολία για ψύλλου πήδημα». Επίσης, δήλωσε στους γιατρούς, που επέμεναν να πάρω αντιβίωση για 10 μέρες, ότι είναι οπαδός της ομοιοπαθητικής και των εναλλακτικών θεραπειών. Παρ’ όλα αυτά, πήρε τηλέφωνο τη φίλη της τη Μαίρη, που το παιδί της είχε περάσει πρόσφατα ίωση, και τη ρωτούσε αν είχε της περισσέψει κανένα «σεκλόρ», και τελικά την αντιβίωση δεν τη γλίτωσα. Ήπια αυτό τα αηδιαστικό πηχτό πράγμα για τρεις μέρες, έπειτα ευτυχώς τέλειωσε, αλλά ο πυρετός δεν μου έχει πέσει ακόμη.…Σήμερα ο πατέρας πήγε επίσκεψη στην αδελφή του, που μένει κοντά στη Χαλκίδα κι έχει ένα μποστανάκι «με όλα τα καλά». Θα έφερνε μερικές προμήθειες. Όμως, το απόγευμα μας πήρε τηλέφωνο ότι είναι αδύνατο να γυρίσει, γιατί η Αστυνομία ανακοίνωσε απαγόρευση κυκλοφορίας πεζών και οχημάτων στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Στερεάς, στην Αττική και στην Κορινθία μέχρι τον Ισθμό για ένα 24ωρο, λόγω εκδρομής που διοργανώνει χαμηλόβαθμο κλιμάκιο της τρόικας για το εβδομαδιαίο ρεπό της, σε σημείο που φυσικά δεν ανακοινώνεται για λόγους ασφαλείας. Ο μπαμπάς είπε να γυρίσει με τα πόδια, από τα βουνά, αλλά η μητέρα του είπε να το ξεχάσει, γιατί τα ζαρζαβατικά που θα έφερνε από την αδελφή του μετά δυο μέρες δρόμο θα χάλαγαν. 

…Το τελευταίο τριήμερο έχουμε χάσει τον ύπνο μας. Έχουν ρημάξει τη γειτονιά διαρρήκτες. Και δεν παίρνουν ό,τι κι ό,τι. Στη διπλανή πολυκατοικία άνοιξαν το λεβητοστάσιο και κλέψανε πετρέλαιο-, πώς βρέθηκαν οι διπλανοί με πετρέλαιο είναι ένα άλλο μυστήριο. Σε μια παραδίπλα παλιά πολυκατοικία οι κλέφτες ρήμαξαν ότι ξύλινο υπήρχε. Τραπέζια, καρέκλες, πόρτες από τα ντουλάπια, ακόμη και ξύλινα ρολά και κουφώματα. Και ξύλα για τζάκι. Πώς ήρθε στους άλλους να έχουν τα ξύλα στα μπαλκόνια; Αν είναι δυνατόν! Εμείς έχουμε αδειάσει μια μεγάλη ντουλάπα ρούχων και τα φυλάμε εκεί. Ο πατέρας έχει φτιάξει κι ένα σύστημα ασφαλείας, με μπάρα που κλειδώνει μπροστά στις πόρτες. Πρέπει να τις σπάσει κανείς για να πάρει τα ξύλα. Το ίδιο έχουμε κάνει και με τα τρόφιμα. Οι αποθήκες είναι οι πρώτες που χτυπάνε οι διαρρήκτες. Έτσι χάσανε οι διπλανοί το λάδι τους. Πού ακούστηκε, τέτοια εποχή, το λάδι στην αποθήκη; Εμείς το έχουμε στη βιβλιοθήκη.…Σήμερα τα αδέρφια μου θα κατέβουν στο κέντρο της Αθήνας για «ντους». Είναι η καινούργια μόδα διαμαρτυρίας. Όταν η μέρα είναι ζεστή κι έχει ήλιο, στα ξαφνικά και από το πουθενά μαζεύονται εκατοντάδες διαδηλωτές, με συνθήματα και φωνές, και περιμένουν να εμφανιστεί η Αστυνομία. Βγάζουν τα ρούχα τους, τα τοποθετούν με τάξη στα πεζοδρόμια όπου τα φυλάνε επιτροπές περιφρούρησης, και μένουν με τα εσώρουχα ή μαγιό. Τότε, εμφανίζονται ο Αίαντας και τα άλλα οχήματα εκτόξευσης νερού της Αστυνομίας και αρχίζει το «ντους διαμαρτυρίας». Οι πιο προνοητικοί διαδηλωτές έχουν μαζί τους σαμπουάν, αφρόλουτρα, ακόμη και πετσέτες. Έτσι, η διαμαρτυρία εξελίσσεται σε μέσο καθαριότητας και εξοικονόμησης νερού, πράγμα που μάλλον έχουν καταλάβει και οι αστυνομικοί. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης και τα συνδικάτα καταγγέλλουν την Αστυνομία για βαναυσότητα και ζητούν τουλάχιστον το νερό των υδροφόρων να θερμαίνεται. Οι γονείς μου δεν έχουν καμιά αντίρρηση να συμμετέχουν στα «ντους» τα αδέρφια μου, εμένα όμως δεν με αφήνουν ακόμη.

…Σήμερα είναι Κυριακή, κι μαμά θα μαγειρέψει φοβερά πράγματα, αλλά με περίεργες ονομασίες, που δεν τις πολυκαταλαβαίνω. Για ορεκτικό θα φτιάξει την «πίτα του Τόμσεν», που είναι με φύλλο, τραχανά και τυρί μυζήθρα που μας έχει στείλει η γιαγιά από το χωριό. Θα φτιάξει τη «σαλάτα της επιμήκυνσης», με αγγούρια που μας έδωσε η αδερφή του μπαμπά και για κυρίως πιάτο θα έχουμε «κρέας της αναδιάρθρωσης», από κομμάτια που έχουν περισσέψει από άλλα φαγητά κι η μαμά τα φυλάει στην κατάψυξη. Για γλυκό θα φτιάξει «πίτα αλά αρζεντίνα» στην οποία, αν και δεν είναι πρωτοχρονιά, θα βάλει και φλουρί. Ένα ευρώ. Για να θυμόμαστε τι αξίζουν οι θυσίες μας, λέει η μαμά.…Ο μπαμπάς κι η μαμά δεν είναι θρήσκοι, αλλά τον τελευταίο καιρό έχουν πάθει μανία με την εκκλησία. Εκτός από τις Κυριακές, που με κουβαλάνε κι εμένα, τώρα πηγαίνουν και στους εσπερινούς. Υποψιάζομαι ότι όλη η ιστορία είναι για το συσσίτιο που ακολουθεί – «τις Τετάρτες έχουν φοβερή φασολάδα», του ξέφυγε μια μέρα του μπαμπά. Εμένα πάντως δεν μ’ αρέσουν καθόλου τα όσπρια. Με το ζόρι καταπίνω μόνο τις φακές, κάθε Παρασκευή. 

…Η Αστυνομία χθες έκανε συλλήψεις σ’ όλη τη γειτονιά, νέους κυρίως. Τους σήκωσαν απ’ τα κρεβάτια τους. Η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι εξάρθρωσε μεγάλο τρομοκρατικό δίκτυο που είχε στόχο «την αποσταθεροποίηση του καθεστώτος και την υπονόμευση της παραμονής μας στο ευρώ». Το δίκτυο τύπωνε και κυκλοφορούσε παράνομο νόμισμα που ονόμαζε «δραχμή της χρεοκοπίας», και χρησιμοποιούνταν για συναλλαγές σε είδος – έδινες ένα κιλό τυρί, έπαιρνες χίλιες «δραχμές» που μπορούσες να τις ανταλλάξεις με ένα βιβλίο, μισό κιλό κρέας ή μια ώρα εργασίας, αν κατάλαβα καλά. Αλλά το πρόβλημα ήταν πως όλα αυτά γίνονταν παράνομα κι αφορολόγητα, και υπονόμευαν τους δημοσιονομικούς στόχους της κυβέρνησης. Η Αστυνομία είπε επίσης ότι οι τρομοκράτες επιτίθεντο σε ταμεία και ψέκαζαν με σπρέι χρώματος χαρτονομίσματα ευρώ, για να υπονομεύσουν τη νομισματική κυκλοφορία. Στο τρομοκρατικό δίκτυο συμμετείχαν ακόμη και καλόγεροι. Δύο από αυτούς αυτοπυρπολήθηκαν, λούζοντας το σώμα τους με βενζίνη και ανάβοντας φωτιά με δεκάευρα – «όπως ο βουδιστές μοναχοί στο Βιετνάμ», είπε ο μεγάλος μου αδελφός. Η κυβέρνηση είπε ότι οι τρομοκράτες ανήκουν σε νεοσύστατη οργάνωση που λέγεται «Εθνικό Απον-ευρωτικό Μέτωπο». Υποψιάζομαι ότι τ’ αδέρφια μου έχουν κάποια σχέση μ’ αυτό. Τη νύχτα των συλλήψεων, ο μεγάλος μπήκε στο σπίτι φωνάζοντας «πογκρόμ!» και πήγε κατευθείαν στον υπολογιστή κι έσβηνε τραγούδια που μάλλον ήταν παράνομα. Ένα από αυτά έλεγε κάτι για «της μιας δραχμής τα γιασεμιά». Ακουγόταν θλιβερό, αλλά εμένα μου φαινόταν πολύ αστείο. Αστείο και πανάρχαιο.

ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΞΙΑ

Υποτίθεται ότι ο κόσμος έχει το δικό του ανεξάρτητο νόημα. Τίποτα όμως δεν είναι ανεξάρτητο. Οι ασήμαντες μέρες μου χάνονται μέσα σε έτη φωτός. Γι’ αυτό δεν μπορώ παρά να προσποιούμαι πως είμαι κάποιος. Και γι’ αυτό στην αρχή, δουλεύοντας αυτές τις σελίδες, ένιωθα ετερόφωτο. Δεν ήμουν εγώ που έγραφα τόσο σαν κάποιος στον οποίο ήθελα να μοιάσω. Έχω ακόμη την τράπεζά μου, που την επισκέπτομαι συστηματικά για να βλέπω τα τελευταία, στην κυριολεξία, δολάρια που μένουν στον λογαριασμό μου. Αυτό το κάνω για ψυχολογικούς λόγους, για να ξέρω ότι έχω λεφτά σ’ έναν οργανισμό. Και γιατί τα μηχανήματα αναλήψεων έχουν ένα χάρισμα που μου μιλάει ακόμα.

Δουλεύω αυτό το ημερολόγιο ενώ δίπλα μου, στα τρία μέτρα, κείτεται ένας νεκρός άντρας. Αναρωτιέμαι γι’ αυτό. Στα τριάμισι μέτρα. Είπαν ότι είχα πρόβλημα, ότι δεν ήμουν φυσιολογικός, και με υποβίβασαν στα υποδεέστερα νομίσματα. Έγινα ένα ασήμαντο τεχνικό στοιχείο της εταιρείας. Γι’ αυτούς ήμουνα μέρος του γενικού εργατικού δυναμικού. Κι εγώ το δέχτηκα. Έπειτα με έδιωξαν χωρίς προειδοποίηση ή αποζημίωση. Κι αυτό το δέχτηκα.Ένα από τα συμπτώματα που έχω είναι ευερέθιστη συμπεριφορά και ακραία σύγχυση. Αυτό στην Αϊτή και στην Ανατολική Αφρική είναι γνωστό ως παραληρηματικές εκρήξεις, σε μετάφραση. Στον σημερινό κόσμο τα πάντα τα μοιράζεσαι. Υπάρχει κάποιο βάσανο που να μην το μοιράζονται όλοι; 

Ντον ΝτεΛίλλο, «Κοσμόπολις»